بررسی کمّیت و کیفیت اسانس اکسشن های آویشن کوهی (thymus kotschyanus boiss. & hohen.) کشت شده در استان یزد

آویشن کوهی (thymus kotschyanus boiss. & hohen.) گیاهی دارویی، بوته ای و چندساله است که در برخی مناطق ایران ازجمله استان یزد به صورت خودرو رویش دارد. این تحقیق به منظور تعیین اکسشن(های) برتر آویشن کوهی کشت شده از لحاظ کمّیت و کیفیت اسانس در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد به اجرا درآمد. بذرهای 19 اکسشن این گیاه جمع آوری شده از رویشگاه های طبیعی، در گلخانه کشت و نشاء‏های حاصل به مزرعه منتقل  شدند. در سال دوم سرشاخه های گیاه در مرحله 50% گلدهی برداشت و در سایه خشک گردیدند. اسانس گیری به روش تقطیر با آب انجام و پس از تعیین بازده اسانس اجزاء تشکیل دهنده اسانس شناسایی شدند. تجزیه خوشه ای براساس بازده ترکیب عمده تشکیل دهنده اسانس اکسشن ها را در سه گروه غنی از تیمول-پاراسیمن (tk2، tk6، tk13، tk16، tk18، tk19)، کارواکرول-تیمول (tk1، tk3، tk4، tk5، tk7، tk11، tk14، tk15، tk17) و ژرانیول-لینالول (tk8، tk9، tk10، tk12) را قرار داد. براساس نتایج این بررسی، اکسشن tk7 با منشأ استان آذربایجان غربی با 42/3% اسانس و میزان تولید اسانس 4/36 کیلوگرم در هر هکتار و 8/63% کارواکرول و اکسشن tk14 با منشأ استان تهران با 2/2% اسانس و میزان تولید اسانس 5/35 کیلوگرم در هر هکتار و 2/47% کارواکرول و تیمول و اکسشن tk5 با منشأ آذربایجان غربی با 4/2% اسانس و میزان تولید 3/38 کیلوگرم در هر هکتار اسانس و 57% تیمول و کارواکرول به عنوان اکسشن های برتر گونه thymus kotschyanus معرفی شدند.